پیشرفت‌های علمی و تسهیل ارتباطات، موجب گسترش روابط متقابل بین کشورها شده است. از جمله مهمترین جنبه‌های این ارتباطات، روابط تجاری است که تأثیر مستقیمی در پیشرفت اقتصاد کشورها داشته است. ولی از سوی دیگر گسترش این نوع روابط در کنار پیچیده شدن آنها، باعث شده که اختلافات تجاری نیز رو به افزایش رود. در هر حال، وقتی یک قرارداد تجاری آن هم در سطح بین المللی منعقد می‌شود، پیدایش اختلاف در هر سطحی محتمل است.
این گروه از اختلافات دعاوی تجاری بین المللی نام دارند، که حل و فصل آنها در مقایسه با دعاوی تجاری معمولی قدری پیچیده‌تر، و ریسک‌های جریانات دادرسی و داوری این پرونده‌ها نیز بیشتر است. آنچه در نظر داریم در ادامه این مطلب با شما مطرح کنیم، موضوع دعاوی تجاری بین المللی، انواع آن و حل و فصل سریع و اصولی این اختلافات است؛ لذا پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
تعریف دعاوی تجاری بین‌المللی
احکام قانون در مورد معاملات تجاری که در سطح بین المللی با یک طرف حقوقی خارجی یا یک شخص خارجی انجام می‌شود، با دعاوی تجاری معمول متفاوت است. از سوی دیگر رسیدگی به این نوع دعاوی نیز در حدود قانون تجارت بین الملل است، که همین موضوع سبب به وجود آمدن یک اصطلاح حقوقی تحت عنوان «دعاوی تجاری بین المللی» شده است.
بسیاری از معاملات تجاری بین المللی بدون اختلاف توسط طرفین اجرامی‌شود، ولی پیدایش اختلاف در روابط تجاری بین المللی مسئله عادی است که تفاوت‌های فرهنگی بین طرفین نیز به سوتفاهم‌ها دامن می‌زند و فاصله جغرافیایی امکان کنترل و بازرسی را از نزدیک مشکل می‌سازد. تجارت در فراسوی مرزها با مشکلات ورود و خروج کالا و ارز روبروست و قراردادهای طولانی مدت در مسیر خود به حوادث و وقایع غیرقابل پیش بینی روبرو می‌شود. بنابراین بروز اختلاف بین طرفین معاملات بین المللی قریبا امری محتمل است.
انواع اختلافات در قراردادهای تجاری بین‌المللی
دعاوی بین المللی از نظر موضوع معاملات و سطح روابط بین طرفین، متفاوت هستند. ولی آنچه که موضوع اختلاف اغلب دعاوی بین المللی شناخته شده، اختلاف بر سر تفسیر قراردادها و عدم ایفای تعهدات قراردادی طرفین است. از سایر دعاوی مرتبط می‌توان موارد زیر را نام برد:
- دعاوی مربوط به داوری بین المللی
- دعاوی کیفری بین المللی
- دعاوی مربوط به تخلیه و خلع ید و امور مربوط به املاک و مستغلات
- دعاوی انحصار وراثت و تقسیم ترکه ایرانیان مقیم خارج از کشور
- دعاوی خانواده بین المللی مانند طرح دعوای طلاق، مهریه، نفقه، اجرت المثل و موارد مربوطه
- دعاوی مهاجرتی ایرانیان مقیم خارج از کشور
- دعاوی مربوط به ممنوع الخروجی
- دعاوی ثبتی بین المللی
- دعاوی مالیاتی تجار ایرانی ساکن خارج از کشور
- طرح دعاوی علیه سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی و مامورین دولتی در دیوان عدالت اداری
تعارض قوانین کشورها در رسیدگی به پرونده‌های تجاری بین‌المللی
هر کشوری دارای قوانین حقوقی و کیفری، قوانین اقتصادی، فرهنگ و ساختار معاملاتی مستقل و متفاوتی است. این تفاوت‌ها که در مواردی حتی به سطح تضاد هم می‌رسند، منشأ به وجود آمدن بحث تعارض قوانین کشورها با یکدیگر و تعیین صلاحیت مرجع قضایی رسیدگی کننده برای دادرسی به آنهاست، که مساله بسیار مهمی است.
تصور کنید یک ایرانی در کشور ترکیه اقدام به خرید املاک و مستغلات نماید، و مورد سوء استفاده و کلاهبرداری قرار بگیرد. پرونده وی باید طبق قوانین کشور ترکیه رسیدگی شود یا ایران؟ دادگاه ترکیه یا ایران باید بر مبنای قانون کدام کشور این پرونده را رسیدگی و رای صادر نماید؟
بنابراین شناخت تعارض‌های قانونی و حل آن مطابق قوانین بین المللی، یکی از مهمترین وظایف وکیل دعاوی تجاری بین المللی است؛ در واقع اولین وظیفه او تشخیص قانون صالح و صلاحیت مرجع قضایی رسیدگی کننده به پرونده موکل است.
نقش وکیل دعاوی تجاری بین‌المللی در حل‌وفصل اختلافات
با توجه به آنچه درباره دعاوی بین المللی و پیچیدگی رسیدگی به حل و فصل این اختلافات مطرح نمودیم، باید بگوییم که رسیدگی به این پرونده‌ها مستلزم حضوری شخصی است که علاوه بر قوانین داخلی، به قوانین حقوقی تجارت بین الملل نیز مسلط باشد؛ این فرد کسی نیز جز وکیل دعاوی تجاری بین المللی. وکیل دعاوی بین المللی، وکیل پایه یک دادگستری است که صلاحیت طرح دعوا و دفاع از دعاوی مطروحه علیه اشخاص را دارد، به قوانین تجارت داخلی و بین المللی مسلط است و مهمتر از همه تجربه کافی در دادخواهی پرونده‌های بین المللی را دارد.
پرونده‌های بین المللی معمولاً تخصصی و دارای پیچیدگی‌های بسیار زیادی هستند، بنابراین آشنایی کامل با روند و نحوه طرح دعوی یا پیگیری این دعاوی، می‌تواند برگ برنده‌ای برای برتری و پیروزی در این پرونده ها باشد. گسترده فعالیت وکلای دعاوی تجاری بین المللی فقط محدود به طرح دعوی برای تجار یا موکلان ایرانی نیست، بلکه صلاحیت و توانایی طرح دعوا و یا دفاع از دعاوی علیه اتباع سایر کشورها را نیز دارند.
زمینه‌های فعالیت وکیل دعاوی بین المللی
- وکیل بین المللی امور مهاجرت
- وکیل دعاوی کیفری
- وکیل دعاوی حقوقی تجار و گمرکات
- وکیل دعاوی ایرانیان مقیم خارج از کشور
- وکیل دعاوی شرکت‌های خارجی علیه ایرانیان
- وکیل دعاوی شرکت‌های ایرانی علیه اتباع خارجه